Thực hiện Kế hoạch số 37/KH-KHCN ngày 12 tháng 4 năm 2022 về kiểm tra an toàn bức xạ các cơ sở sử dụng thiết bị X- quang trong chẩn đoán y tế trên địa bàn tỉnh Yên Bái năm 2022. Sở Khoa học và Công nghệ đã phối hợp với Sở Y tế tiến hành kiểm tra các cơ sở sử dụng thiết bị X – quang chẩn đoán trong y tế trên địa bàn tỉnh năm 2022. Kết quả cụ thể như sau:
Kiểm tra quá trình sử dụng thiết bị Xquang tại cơ sở
Tính đến nay, trên địa bàn toàn tỉnh Yên Bái hiện có 34 cơ sở sử dụng thiết bị X- quang trong chẩn đoán y tế. Tổng số cơ sở được tiến hành kiểm tra an toàn bức xạ năm 2022 là 13 cơ sở y tế có sử dụng thiết bị X-quang trong đó 08 cơ sở y tế công lập và 05 cơ sở y tế tư nhân. Qua kiểm tra thực tế cho thấy thiết bị X quang tại 13 cơ sở X-quang y tế thuộc nhiều chủng loại, trong đó nhiều nhất là dòng máy do các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức, Mỹ sản xuất, ngoài ra là các chủng loại khác xuất xứ từ Italia, Pháp, Trung Quốc, Việt Nam như: Triup, Villa, Quionghua, Siemens....Trong tổng số 14 thiết bị X-quang, có 01 thiết bị X-quang (chiếm tỷ lệ 7,1%) được sản xuất từ trước những năm 2010, thiết bị đã cũ, linh kiện không đồng bộ; 13 thiết bị X-quang (tỷ lệ 92,9%) được sản xuất từ năm 2010 cho đến nay. Tại thời điểm kiểm tra, có 14/14 (tỷ lệ 100%) thiết bị X quang của 13/13 cơ sở bức xạ đã kiểm tra chất lượng máy, kết quả các thiết bị được kiểm tra đều đảm bảo chất lượng và được Sở Khoa học và Công nghệ cấp phép và đang hoạt động bình thường. Các thiết bị X-quang đã được các cơ sở quản lý, sử dụng và báo cáo cơ quan quản lý khi xảy ra hỏng hóc, lỗi kỹ thuật... theo quy định.
- Về nhân viên bức xạ: Qua kiểm tra cho thấy nhân viên bức xạ tại các cơ sở y tế sử dụng thiết bị X-quang đều được đào tạo đúng chuyên môn nghiệp vụ, có kinh nghiệm lâu năm trong nghề. Tổng số nhân viên bức xạ 23 người, trong đó: Bác sỹ chuẩn đoán hình ảnh 05 người (tỷ lệ 21,7%); Kỹ thuật viên X quang 18 người (tỷ lệ 78,3%). Số nhân viên được đào tạo về an toàn bức xạ 22/23 người (tỷ lệ 95,6%). Số nhân viên bức xạ được cấp chứng chỉ nhân viên bức xạ: 11 người/13 cơ sở (tỷ lệ 84,6%).
- Về công tác quản lý an toàn bức xạ tại các cơ sở y tế: Qua kiểm tra cho thấy 13/13 cơ sở (tỷ lệ 100%) chấp hành tốt việc khai báo, xin cấp phép khi tiến hành hoạt động bức xạ; 12/13 cơ sở (tỷ lệ 92,3%) có Quyết định bổ nhiệm người phụ trách an toàn bức xạ; 01/13 cơ sở (tỷ lệ 7,7%) chưa có Quyết định bổ nhiệm người phụ trách an toàn bức xạ (do người phụ trách an toàn bức xạ đã chuyển công tác).
+ Quản lý việc vận hành máy X-quang: 13/13 cơ sở (tỷ lệ 100%) có sổ nhật ký vận hành máy X-quang, bản tóm tắt quy trình vận hành, nội quy phòng máy; kế hoạch ứng phó khi xảy ra sự cố để đảm bảo an toàn bức xạ; Xây dựng Kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ: 13/13 cơ sở (tỷ lệ 100%) đã xây dựng Kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ cấp cơ sở theo quy định.
+ Quản lý an toàn kỹ thuật: 13/13 cơ sở (tỷ lệ 100%) có dấu hiệu, chỉ dẫn an toàn bức xạ, cảnh báo nguy hiểm khi thiết bị đang hoạt động; 13/13 cơ sở (tỷ lệ 100%) có trang bị bảo hộ cá nhân cho nhân viên bức xạ vận hành như: Áo chì, yếm chì, kính chì, liều kế cá nhân cho nhân viên làm việc tại phòng đặt máy X-quang...
+ Quản lý việc sử dụng liều kế cá nhân và sức khỏe cho nhân viên bức xạ: 23/23 nhân viên bức xạ (tỷ lệ 100%) có sử dụng liều kế cá nhân, được đọc kết quả liều kế định kỳ 3 tháng/lần và có lưu giữ hồ sơ kết quả tại khoa, phòng. Tại thời điểm kiểm tra chưa có nhân viên bức xạ nào bị chịu quá liều giới hạn cho phép (10mSv/h); 22/23 nhân viên (tỷ lệ 95,6%) nhân viên bức xạ được khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần (theo quy định tại Điều 18, Thông tư liên tịch số 13/2014/TTLT-BKHCN-BYT ngày 09/6/2014) và có lưu giữ sổ khám sức khỏe theo đúng quy định; 01/23 nhân viên chưa được khám sức khỏe định kỳ 06 tháng/lần (tỷ lệ 4,3%) nguyên nhân là do Dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nhân viên bức xạ lại làm việc tại Bệnh viện Phổi tỉnh Yên Bái, nơi tập trung bệnh nhân điều trị Covid-19 của tỉnh nên công tác khám sức khỏe định kỳ chưa được thực hiện thường xuyên.
Nhìn chung các cơ sở bức xạ được kiểm tra đã chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật về an toàn và kiểm soát bức xạ như; bố trí người phụ trách an toàn bức xạ; trang bị liều kế các nhân và đọc liều đúng quy định; tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho nhân viên bức xạ và trang bị bảo hộ cá nhân như: găng tay, áo chì, các dụng cụ che chắn thích hợp... Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn tồn tại một số điểm hạn chế như: Việc tiếp cận với các phương pháp quản lý tiên tiến ở các cở sở bức xạ vẫn còn hạn chế, kinh phí sử dụng hạn hẹp, nhất là trong điều kiện trang thiết bị liên quan đến lĩnh vực an toàn bức xạ - hạt nhân khá tốn kém nên đã ảnh hưởng không nhỏ tới hiệu quả của công tác đảm bảo an toàn bức xạ; Một số đơn vị, người đứng đầu quản lý và sử dụng các thiết bị bức xạ còn chưa thực sự quan tâm đến công tác an toàn bức xạ nên việc thực hiện các quy định còn mang tính hình thức, cán bộ phụ trách an toàn bức xạ tại đơn vị trình độ còn hạn chế và kiêm nhiệm nhiều công việc chuyên môn khác nên chưa chủ động tham mưu cho đơn vị trong lĩnh vực an toàn bức xạ.
Từ những tồn tại nêu trên. Để góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ sở sử dụng nguồn bức xạ, thiết bị X-quang phục vụ tốt công tác khám chữa bệnh cho người dân, cộng đồng, đồng thời nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về an toàn bức xạ hạt nhân trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới, cần triển khai thực hiện các giải pháp sau:
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức về an toàn và kiểm soát bức xạ tới các ngành, các cấp, các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân đặc biệt trong ngành y tế và ngành công nghiệp.
- Tăng cường sự phối hợp giữa các sở, ngành trong công tác quản lý nhà nước về an toàn bức xạ hạt nhân. Tiếp tục đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra tình hình thực hiện tại các cơ sở bức xạ; xử lý nghiêm các cơ sở cố tình không thực hiện các quy định của Pháp luật về an toàn và kiểm soát bức xạ.
- Đối với các cơ sở có hoạt động bức xạ cần thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về lĩnh vực mình đang hoạt động. Đề cao vai trò và trách nhiệm của người phụ trách an toàn bức xạ cũng như người đứng đầu cơ sở bức xạ. Chấn chỉnh việc tổ chức, lưu giữ đầy đủ các tài liệu hồ sơ liên quan đến quá trình hoạt động của công việc bức xạ và nghiêm túc thực hiện yêu cầu, kiến nghị của Đoàn thanh tra, kiểm tra.
Nguyễn Văn Quyền - Sở KHCN
Thực hiện Kế hoạch số 37/KH-KHCN ngày 12 tháng 4 năm 2022 về kiểm tra an toàn bức xạ các cơ sở sử dụng thiết bị X- quang trong chẩn đoán y tế trên địa bàn tỉnh Yên Bái năm 2022. Sở Khoa học và Công nghệ đã phối hợp với Sở Y tế tiến hành kiểm tra các cơ sở sử dụng thiết bị X – quang chẩn đoán trong y tế trên địa bàn tỉnh năm 2022. Kết quả cụ thể như sau:Tính đến nay, trên địa bàn toàn tỉnh Yên Bái hiện có 34 cơ sở sử dụng thiết bị X- quang trong chẩn đoán y tế. Tổng số cơ sở được tiến hành kiểm tra an toàn bức xạ năm 2022 là 13 cơ sở y tế có sử dụng thiết bị X-quang trong đó 08 cơ sở y tế công lập và 05 cơ sở y tế tư nhân. Qua kiểm tra thực tế cho thấy thiết bị X quang tại 13 cơ sở X-quang y tế thuộc nhiều chủng loại, trong đó nhiều nhất là dòng máy do các nước Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức, Mỹ sản xuất, ngoài ra là các chủng loại khác xuất xứ từ Italia, Pháp, Trung Quốc, Việt Nam như: Triup, Villa, Quionghua, Siemens....Trong tổng số 14 thiết bị X-quang, có 01 thiết bị X-quang (chiếm tỷ lệ 7,1%) được sản xuất từ trước những năm 2010, thiết bị đã cũ, linh kiện không đồng bộ; 13 thiết bị X-quang (tỷ lệ 92,9%) được sản xuất từ năm 2010 cho đến nay. Tại thời điểm kiểm tra, có 14/14 (tỷ lệ 100%) thiết bị X quang của 13/13 cơ sở bức xạ đã kiểm tra chất lượng máy, kết quả các thiết bị được kiểm tra đều đảm bảo chất lượng và được Sở Khoa học và Công nghệ cấp phép và đang hoạt động bình thường. Các thiết bị X-quang đã được các cơ sở quản lý, sử dụng và báo cáo cơ quan quản lý khi xảy ra hỏng hóc, lỗi kỹ thuật... theo quy định.
- Về nhân viên bức xạ: Qua kiểm tra cho thấy nhân viên bức xạ tại các cơ sở y tế sử dụng thiết bị X-quang đều được đào tạo đúng chuyên môn nghiệp vụ, có kinh nghiệm lâu năm trong nghề. Tổng số nhân viên bức xạ 23 người, trong đó: Bác sỹ chuẩn đoán hình ảnh 05 người (tỷ lệ 21,7%); Kỹ thuật viên X quang 18 người (tỷ lệ 78,3%). Số nhân viên được đào tạo về an toàn bức xạ 22/23 người (tỷ lệ 95,6%). Số nhân viên bức xạ được cấp chứng chỉ nhân viên bức xạ: 11 người/13 cơ sở (tỷ lệ 84,6%).
- Về công tác quản lý an toàn bức xạ tại các cơ sở y tế: Qua kiểm tra cho thấy 13/13 cơ sở (tỷ lệ 100%) chấp hành tốt việc khai báo, xin cấp phép khi tiến hành hoạt động bức xạ; 12/13 cơ sở (tỷ lệ 92,3%) có Quyết định bổ nhiệm người phụ trách an toàn bức xạ; 01/13 cơ sở (tỷ lệ 7,7%) chưa có Quyết định bổ nhiệm người phụ trách an toàn bức xạ (do người phụ trách an toàn bức xạ đã chuyển công tác).
+ Quản lý việc vận hành máy X-quang: 13/13 cơ sở (tỷ lệ 100%) có sổ nhật ký vận hành máy X-quang, bản tóm tắt quy trình vận hành, nội quy phòng máy; kế hoạch ứng phó khi xảy ra sự cố để đảm bảo an toàn bức xạ; Xây dựng Kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ: 13/13 cơ sở (tỷ lệ 100%) đã xây dựng Kế hoạch ứng phó sự cố bức xạ cấp cơ sở theo quy định.
+ Quản lý an toàn kỹ thuật: 13/13 cơ sở (tỷ lệ 100%) có dấu hiệu, chỉ dẫn an toàn bức xạ, cảnh báo nguy hiểm khi thiết bị đang hoạt động; 13/13 cơ sở (tỷ lệ 100%) có trang bị bảo hộ cá nhân cho nhân viên bức xạ vận hành như: Áo chì, yếm chì, kính chì, liều kế cá nhân cho nhân viên làm việc tại phòng đặt máy X-quang...
+ Quản lý việc sử dụng liều kế cá nhân và sức khỏe cho nhân viên bức xạ: 23/23 nhân viên bức xạ (tỷ lệ 100%) có sử dụng liều kế cá nhân, được đọc kết quả liều kế định kỳ 3 tháng/lần và có lưu giữ hồ sơ kết quả tại khoa, phòng. Tại thời điểm kiểm tra chưa có nhân viên bức xạ nào bị chịu quá liều giới hạn cho phép (10mSv/h); 22/23 nhân viên (tỷ lệ 95,6%) nhân viên bức xạ được khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần (theo quy định tại Điều 18, Thông tư liên tịch số 13/2014/TTLT-BKHCN-BYT ngày 09/6/2014) và có lưu giữ sổ khám sức khỏe theo đúng quy định; 01/23 nhân viên chưa được khám sức khỏe định kỳ 06 tháng/lần (tỷ lệ 4,3%) nguyên nhân là do Dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, nhân viên bức xạ lại làm việc tại Bệnh viện Phổi tỉnh Yên Bái, nơi tập trung bệnh nhân điều trị Covid-19 của tỉnh nên công tác khám sức khỏe định kỳ chưa được thực hiện thường xuyên.
Nhìn chung các cơ sở bức xạ được kiểm tra đã chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật về an toàn và kiểm soát bức xạ như; bố trí người phụ trách an toàn bức xạ; trang bị liều kế các nhân và đọc liều đúng quy định; tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho nhân viên bức xạ và trang bị bảo hộ cá nhân như: găng tay, áo chì, các dụng cụ che chắn thích hợp... Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn tồn tại một số điểm hạn chế như: Việc tiếp cận với các phương pháp quản lý tiên tiến ở các cở sở bức xạ vẫn còn hạn chế, kinh phí sử dụng hạn hẹp, nhất là trong điều kiện trang thiết bị liên quan đến lĩnh vực an toàn bức xạ - hạt nhân khá tốn kém nên đã ảnh hưởng không nhỏ tới hiệu quả của công tác đảm bảo an toàn bức xạ; Một số đơn vị, người đứng đầu quản lý và sử dụng các thiết bị bức xạ còn chưa thực sự quan tâm đến công tác an toàn bức xạ nên việc thực hiện các quy định còn mang tính hình thức, cán bộ phụ trách an toàn bức xạ tại đơn vị trình độ còn hạn chế và kiêm nhiệm nhiều công việc chuyên môn khác nên chưa chủ động tham mưu cho đơn vị trong lĩnh vực an toàn bức xạ.
Từ những tồn tại nêu trên. Để góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ sở sử dụng nguồn bức xạ, thiết bị X-quang phục vụ tốt công tác khám chữa bệnh cho người dân, cộng đồng, đồng thời nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước về an toàn bức xạ hạt nhân trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới, cần triển khai thực hiện các giải pháp sau:
- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức về an toàn và kiểm soát bức xạ tới các ngành, các cấp, các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân đặc biệt trong ngành y tế và ngành công nghiệp.
- Tăng cường sự phối hợp giữa các sở, ngành trong công tác quản lý nhà nước về an toàn bức xạ hạt nhân. Tiếp tục đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra tình hình thực hiện tại các cơ sở bức xạ; xử lý nghiêm các cơ sở cố tình không thực hiện các quy định của Pháp luật về an toàn và kiểm soát bức xạ.
- Đối với các cơ sở có hoạt động bức xạ cần thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về lĩnh vực mình đang hoạt động. Đề cao vai trò và trách nhiệm của người phụ trách an toàn bức xạ cũng như người đứng đầu cơ sở bức xạ. Chấn chỉnh việc tổ chức, lưu giữ đầy đủ các tài liệu hồ sơ liên quan đến quá trình hoạt động của công việc bức xạ và nghiêm túc thực hiện yêu cầu, kiến nghị của Đoàn thanh tra, kiểm tra.
Nguyễn Văn Quyền - Sở KHCN